آزمایشات پایش پساب خروجی در قالب طرح خوداظهاری سازمان حفاظت محیط زیست

الزامات سازمان محیط زیست و آزمایشات طرح خود اظهاری این سازمان در شرکت آزمون سلامت آسا

مقدمه

در طرح خوداظهاری سازمان حفاظت محیط زیست، پایش پساب خروجی صنایع و واحدهای تولیدی یکی از الزامات کلیدی است. هدف از این طرح، کنترل آلودگی‌ها، حفاظت از منابع آب و رعایت استانداردهای محیط زیستی در خروجی پساب‌ها است.

در ادامه به تفکیک، بخش‌های مهم شامل نحوه پایش، تصفیه، آزمایش جار و الزامات زیست‌محیطی تشریح می‌شود:

1 پایش پساب خروجی در طرح خوداظهاری

طرح خوداظهاری به‌منظور شفاف‌سازی عملکرد زیست ‌محیطی صنایع و کنترل آلاینده ها تدوین شده است و شامل موارد زیر در مورد پساب است:
• نمونه‌برداری دوره‌ای از پساب خروجی (معمولاً ماهانه یا فصلی)
• انجام آزمایش‌های شیمیایی و فیزیکی (مانند BOD، COD، TSS، pH، نیترات، فسفات، فلزات سنگین و ...)بر طبق دفتر چه ضوابط خوداظهاری سازمان محیط زیست
• ثبت و ارسال نتایج به سازمان محیط زیست
• استفاده از آزمایشگاه‌های معتمد سازمان محیط زیست جهت نمونه برداری و انجام آزمایشات

2 نوع و نحوه تصفیه پساب

بسته به نوع صنعت، نوع پساب و آلودگی‌ها، روش‌های تصفیه متفاوت‌اند. به‌طور کلی مراحل تصفیه به سه دسته تقسیم می‌شوند:

الف) تصفیه فیزیکی:

ته‌نشینی، آشغال‌گیری، شناورسازی، فیلتر کردن

کاهش TSS و جامدات معلق

ب) تصفیه شیمیایی:

انعقاد و لخته‌سازی (Coagulation & Flocculation)

افزودن مواد شیمیایی (مانند آلوم، پلی‌الکترولیت) برای حذف کدورت، فلزات، فسفات و …

ج) تصفیه بیولوژیکی:

راکتورهای هوادهی (A.S.)، راکتور لجن فعال با رشد چسبیده (IFAS, MBBR)، لجن فعال، بیوفیلتراسیون

کاهش BOD، COD و مواد آلی قابل تجزیه

3 آزمایش جار (Jar Test)

آزمایش جار یک روش آزمایشگاهی بسیار کاربردی برای تعیین مقدار بهینه مواد شیمیایی منعقدکننده و کمک‌لخته‌ساز (مانند آلوم، PAC، پلی‌الکترولیت‌ها) در فرآیند تصفیه شیمیایی پساب یا آب است. این آزمایش برای طراحی یا بهینه‌سازی واحدهای انعقاد و لخته‌سازی و رسیدن به بهترین نتیجه جهت تصفیه پساب تولیدی و تاسیس تصفیه خانه استفاده می‌شود.

مراحل انجام:

1 نمونه‌گیری از پساب خام

2 تقسیم به چند بشر (jar)

3 افزودن دوزهای مختلف از ماده منعقدکننده

4 انجام عملیات سریع‌همزن، سپس آرام‌همزن، و ته‌نشینی

5 مقایسه شفافیت یا کدورت و یک شاخص مانند COD)) پس از ته‌نشینی

6 انتخاب بهترین دوز مواد شیمیایی

1 واکسیناسیون پت علیه ویروس هاری (حداقل 21 روز پیش از نمونه‌گیری)

2 نمونه‌گیری خون از پت (معمولاً 2-5 میلی‌لیتر خون کافی است)

3 ارسال به آزمایشگاه معتبر

4 اندازه‌گیری تیتر آنتی‌بادی با روش FAVN یا ELISA

5 نتیجه آزمون، مطابق با استاندارد های بین المللی

6 نتیجه آزمون، مطابق با استاندارد های بین المللی

اهداف آزمایش جار:

1 تعیین دوز مناسب مواد شیمیایی برای حذف کدورت، رنگ، فلزات یا فسفات یا COD

2 کاهش هزینه مواد مصرفی

3 افزایش کارایی فرآیند ته‌نشینی

4 جلوگیری از مصرف بیش‌ازحد یا ناکافی مواد شیمیایی

1 تعیین دوز مناسب مواد شیمیایی برای حذف کدورت، رنگ، فلزات یا فسفات یا COD

2 نمونه‌گیری خون از پت (معمولاً 2-5 میلی‌لیتر خون کافی است)

3 ارسال به آزمایشگاه معتبر

4 اندازه‌گیری تیتر آنتی‌بادی با روش FAVN یا ELISA

مراحل انجام آزمایش جار:

تجهیزات مورد نیاز:

مراحل گام‌به‌گام:

1 نمونه‌گیری:

یک نمونه ۱ لیتری از پساب خام یا آب ورودی(خام ) برداشته می‌شود

2 تقسیم نمونه:

نمونه در بشرهای جداگانه ریخته می‌شود (مثلاً 6 بشر)

3 افزودن مواد منعقدکننده:

به هر بشر، دوز متفاوتی از ماده شیمیایی اضافه می‌شود

4 اختلاط سریع (Rapid Mix):

1 تا 2 دقیقه با سرعت بالا (مثلاً 100 تا 150 دور در دقیقه) برای پخش کامل مواد شیمیاییاین آزمون به مدیر کنترل کیفیت کارخانه کمک می‌کند تا از ترکیب صحیح فرمولاسیون، پیش از عرضه محصول به بازار، مطمئن شود

5 اختلاط آرام (Slow Mix):

15 تا 20 دقیقه با سرعت پایین (30 تا 40 دور در دقیقه) برای تشکیل فلاک یا لخته‌های بزرگ

6 ته‌نشینی:

حدود 30 دقیقه برای ته‌نشینی لخته‌ها، بدون اختلاط

7 مشاهده و مقایسه:

بررسی شفافیت نمونه‌ها، یا اندازه‌گیری کدورت با توربیدیمتر اندازه گیری COD برای تعیین بهترین دوز

خروجی آزمایش:

دوز بهینه‌ای از ماده منعقدکننده که کمترین کدورت را ایجاد کند، انتخاب می‌شود. این دوز در تصفیه‌خانه برای کارایی بیشتر و مصرف بهینه مواد شیمیایی استفاده می‌گردد.

آزمایشگاه آسا که یکی از آزمایشگاه‌های معتمد سازمان محیط زیست است، این آزمون را نیز انجام داده و این آزمایشگاه خدماتی نظیر:

جهت انجام آزمون جار پس از هماهنگی با آزمایشگاه جهت ارسال نمونه و انجام آزمون ، مقدار 20 لیتر نمونه تازه از پساب گرفته شده و به آزمایشگاه ارسال میگردد.

پس از انجام آزمایش جار ، گزارشات کامل و تحلیلی جهت راهنمایی و اطلاع از مناسب ترین نوع ماده منعقد کننده ، سرعت اختلاط و .... به مهندسین مشاور جهت تاسیس تصفیه خانه ارائه میگردد

4 الزامات زیست‌محیطی سازمان حفاظت محیط زیست

رعایت حدود مجاز خروجی طبق "جدول استانداردهای تخلیه به آب‌های سطحی، زیرزمینی و شبکه فاضلاب"
داشتن سیستم تصفیه‌خانه مناسب و فعال بودن همیشگی
عدم استفاده از روش‌های دور زدن یا رقیق‌سازی
نگهداری سوابق آزمایش‌ها و گزارش‌های پایش