طریقه ضدعفونی کردن استخر پرورش ماهی

چرا استخرهای پرورش ماهی ضدعفونی می شوند؟

ماهیان مختلف، به شاخص‌‌های متفاوتی از کیفیت آب نظیر PH، دما، غلظت اکسیژن، شوری، سختی و … برای بقا، رشد و تولید مثل نیاز دارند؛ بنابراین برای تولید کنندگان ضروری است که تا حد ممکن همواره شرایط آب موجود در حوضچه‌های پرورش ماهی، نزدیک به مقدار استاندارد کیفی باشد. خارج از این مقدار مجاز رشد ماهی کم شده، رفتار متفاوتی از خود بروز داده و ممکن است موجب ایجاد بیماری شده که در نهایت به مرگ ‌و میر ماهیان ختم خواهد شد.

از این رو همواره به بهداشت محیطی استخرها نگاهی ویژه می‌شود و ضدعفونی کردن استخرهای پرورش ماهی یکی از اساسی‌ترین عوامل برای نگه داشتن سلامت آبزیان می‌باشد.

نحوه ضدعفونی کردن استخر پرورش ماهی

در ضدعفونی استخرهای پرورش ماهی سه دسته عوامل مکانیکی ، طبیعی و شیمیایی دخالت دارند:

عوامل مکانیکی :

اثر این عوامل بیشتر تسهیل در کار مواد ضدعفونی کننده استخرهای پرورش آبزیان می‌باشد و پاک کردن و زدودن کلیه جلبک‌ها، کثافات و مواد باقیمانده در کف و دیواره‌های استخرها با استفاده از آب تحت فشار را شامل می‌شود. پس از نظافت کامل استخرها لازم است که مواد آلاینده را در یک گوشه از مزرعه برای از بین بردن دپو نمود. بدون شک، انجام عملیات مزبور در کاهش آلودگی و انتشار بیماری مؤثر می باشد ولی اجرام عفونی را بکلی از بین نخواهد برد. بنابراین به کار بردن مواد ضدعفونی کننده بعد از انجام عوامل مکانیکی برای پیشگیری از عفونت کاملاً ضروری است.

عوامل مکانیکی در ضدعفونی کردن استخرهای پرورش ماهی شامل :جاروب کشیدن، پاک کردن و زدودن کلیه جلبکها و مواد باقی مانده کثیف در کف و دیوارهای استخر، استفاده از درام فیلتر، به کار بردن مواد ضد عفونی، دپو کردن مواد آلاینده

عوامل طبیعی :

در طبیعت عواملی وجود دارند که در از بین بردن میکروارگانیسم‌های بیماری زا دارای نقش بسزایی می‌باشند که مهمترین این عوامل نور خورشید می باشد. در صورتی که نور آفتاب با شدت و میزان کافی به استخرهای خشک مزارع پرورش ماهی بتابد می‌تواند عمل ضدعفونی را به طور مؤثری انجام دهد. خاصیت ضدعفونی نور خورشید بواسطه داشتن اشعه ماوراء بنفش می‌باشد. این اشعه از شیشه معمولی قابل عبور نبوده و اثر آن در هوای مه و دود آلود و همچنین در صبح زود و یا غروب خیلی کم خواهد بود. باید توجه داشت که خاصیت از بین بردن میکروب‌ها بوسیله نور سطحی بوده و بدین ترتیب اگر عوامل عفونت زا در زیر جلبک‌ها و مواد چسبیده به کف و دیواره های استخرها قرار گیرند، تحت تأثیر نور از بین نخواهند رفت. تأثیر ضدعفونی کنندگی نور به کندی صورت می‌پذیرد و از این رو برای کنترل بیماری‌ها باید از مواد ضدعفونی کننده قوی استفاده نمود. بهر حال عواملی که در تأثیر ضدعفونی کنندگی نور خورشید مؤثرند عبارتند از: شدت و مدت تابش، موقعیت جغرافیایی، تغییرات فصلی، پوشش ابر، نوع باکتری‌های موجود در مزرعه، ترکیبات و حضور عناصر مغذی در محیط که موجب حمایت از رشد و تکثیر میکروارگانیسم‌های مختلف می‌گردند.

عوامل طبیعی در ضدعفونی کردن استخرهای پرورش ماهی شامل: نور خورشید/صبح زود و یا غروب خیلی کم/ هوای مه/ زیر جلبکها/ تأثير ضدعفونی نور به کندی

عوامل شیمیایی:

اصولاً مواد ضدعفونی کننده هنگامی بهترین اثر را خواهند داشت که کاملاً در تماس با میکروارگانیسم‌های پاتوژن (بیماریزا) قرار گیرند. لذا لازم است استخرها قبل از ضدعفونی بطور کامل تمیز و اجرام اضافی تخلیه گردند.

عوامل شیمیایی در ضد عفونی کردن استخرهای پرورش ماهی: صابون ها و پاک کننده ها/قلیا ها/ هالوژن ها/عوامل اکسید کننده/آلدیدها/سورفاکتانت ها یا عوامل کشش سطحی/رنگها/کلرید سدیم/دترجنت ها/ آهک

یکی از مهمترین عوامل در ضدعفونی کردن استخرهای پرورش ماهی استفاده از آهک می‌باشد. آهک نقش بسیار مهمی در ضد عفونی کردن استخرهای پرورش ماهی دارد به طوری که هر استخر دار باید جهت پرورش صحیح و با کیفیت از آهک در فرایند ضد عفونی کردن استفاده کند.

نقش آهک در ضدعفونی استخر های پرورش ماهی :

1. تنظیم PH آب استخرهای پرورش ماهی چرا که در نقاطی از ایران آب باران اسیدی میباشد و یا فضولاتی که انباشته می‌شوند، در آب باعث به جود آمدن حالت اسیدی می‌شوند که آهک باعث تنظیم شدن PH آب استخر پرورش ماهی می‌شود.

1. خاصیت ضدعفونی کردن استخر پرورش ماهی و نابود کردن تمامی انگل‌ها و میکروب‌ها قبل از آب‌گیری و ماهی ریزی و تخم ریزی، یکی دیگر از دلایل مهم استفاده از آهک در ضد عفونی کردن استخرهای پرورش ماهی می‌باشد

1. آهک دارای یون‌های آهن منیزیم و کلسیم می‌باشد که با آب ترکیب شده و این یون‌ها در همه جای آب آزاد شده و ترکیب می‌شوند و مانند کود و ماده مغذی برای آبزیان می‌باشد.
2. آهک از بین برنده دی اکسیدکربن می‌باشد که با این‌کار باعث تولید اکسیژن بیشتر شده و نقش هوا زنی را به داخل استخر ایفا می‌کند.
3. آهک زنی از تولید جلبک و لجن‌ها جلو گیری می‌کند.

نکات قابل توجه در ضدعفونی استخرهای پرورش ماهی:

برای اینکه محیط آب استخر پرورش ماهی عاری از هر گونه آلودگی باشد لازم است که تمامی سطوح/تجهیزات و ابزارآلات/خودروها/پرسنل و … طبق پروتکل‌های استاندارد ضدعفونی شوند. حال به نکاتی از این قبیل اشاره می‌کنیم:

1. شستشو و ضدعفونی کردن سالن‌های تکثیر و حوضچه های نگهداری در پایان هر دوره خواباندن تخم و خارج کردن بچه‌ها الزامی است. در هر صورت بعد از هر بار پر و خالی کردن آب، استخرها کاملاً ضدعفونی بشوند.

1. در ورودی تمام مکان‌ها باید حوضچه های ضدعفونی کننده قرار گیرد و از ماده ضدعفونی کننده مناسب استفاده شود. تحت هیچ شرایطی نباید پرسنل یا خودروهای ورودی بدون ضد عفونی شدن وارد مجموعه شوند.