اهمیت آزمایشات استاندارد سوسیس و کالباس طبق استاندارد 2303 سازمان ملی استاندارد
مقدمه

پیشگیری از تقلبات غذایی
آزمایشها میتوانند میزان گوشت واقعی، افزودنیها، مواد جایگزین یا ناسالم را تعیین کنند.
تضمین کیفیت و ایمنی غذایی
رعایت استانداردها باعث ایجاد اعتماد در بازار و مصرفکننده میشود.
پایبندی به الزامات قانونی و استانداردها
سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان غذا و دارو، مقررات سختگیرانهای در زمینه تولید این محصولات دارند. رعایت نکردن آنها میتواند منجر به توقیف محصول یا تعطیلی واحد تولیدی شود.
اهمیت آزمایش در کارخانجات فرآوردههای گوشتی
- کنترل کیفیت مستمر در خط تولید
- توسعه محصول جدید بر پایه دادههای علمی
- پاسخگویی به مراجع نظارتی
- ایجاد مزیت رقابتی در بازار
فاکتورهای مورد نیاز جهت آزمایشات استاندارد
بر اساس استاندارد ملی ایران، مانند ISIRI 2303
پارامترهای آزمونهای استاندارد فرآوردههای گوشتی (مانند سوسیس و کالباس) بر اساس استانداردهای ملی ایران (مانند استاندارد ملی 2303 و سایر استانداردهای مرتبط)، به چهار دسته اصلی تقسیم میشوند: فیزیکی و شیمیایی، میکروبیولوژیکی، ارگانولپتیکی (حسی)، و افزودنیها تقسیم میشود
فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی
- درصد رطوبت
- میزان چربی
- پروتئین کل و پروتئین گوشت
- نمک (NaCl)
- نیترات و نیتریت
- فسفات
- اسیدیته (pH)
آزمایشات میکروبیولوژیکی
- شمارش کلی میکروارگانیسمها
- کلستریدیوم پرفرنژنس
- سالمونلا
- اشریشیا کلی
- لیستریا مونوسیتوژنز
- کپک و مخمر
فاکتورهای ارگانولپتیک (حسی)
- رنگ، بو، طعم و ظاهر کلی محصول
- بافت و یکنواختی
بررسی مواد افزودنی
- رنگهای مجاز یا غیرمجاز
- نگهدارندهها (Preservatives)
- آنتیاکسیدانها
مخاطرات ناشی از عدم انجام آزمایشات استاندارد
- سلامت عمومی: افزایش خطر بروز بیماریهای ناشی از مواد آلوده یا فاسد.
- تخریب اعتماد مصرفکننده: باعث کاهش فروش و اعتبار برند میشود.
- مجازاتهای قانونی: تعطیلی کارخانه، جریمه مالی یا تعلیق مسئول فنی
- آسیب به صادرات: رد شدن محصولات در بازارهای بینالمللی
در ادامه، فهرستی از مهمترین پارامترهای آزمونها آورده شده است:
آزمونهای فیزیکی و شیمیایی
| ردیف | پارامتر | هدف آزمون |
|---|---|---|
| 1 | درصد رطوبت | تعیین میزان آب موجود در محصول |
| 2 | پروتئین کل | ارزیابی کیفیت تغذیهای محصول |
| 3 | پروتئین گوشت | بررسی میزان واقعی گوشت استفادهشده |
| 4 | چربی کل | کل کنترل میزان چربی مطابق استاندارد مجاز |
| 5 | خاکستر کل | تعیین مواد معدنی و املاح |
| 6 | نمک (NaCl) | بررسی مقدار نمک مجاز |
| 7 | نیتریت سدیم (NaNO₂) | کنترل نگهدارندهها مطابق حد مجاز |
| 8 | pH | بررسی شرایط اسیدی/قلیایی که بر ماندگاری مؤثر است |
| 9 | فسفات کل | کنترل افزودنیها |
| 10 | فیبر خام | اطمینان از عدم استفاده بیشازحد از مواد گیاهی |
آزمونهای میکروبیولوژیکی
| ردیف | پارامتر | هدف آزمون |
|---|---|---|
| 1 | شمارش کلی باکتریها (TVC) | بررسی بار میکروبی کلی |
| 2 | اشریشیا کلی (E. coli) | نشانگر آلودگی مدفوعی |
| 3 | سالمونلا | عامل مسمومیت غذایی شدید |
| 4 | استافیلوکوکوس اورئوس | بررسی حضور باکتریهای بیماریزا |
| 5 | لیستریا مونوسیتوژنز | خطر جدی برای افراد آسیبپذیر |
| 6 | کپک و مخمر | نشانه فساد یا شرایط نگهداری نامناسب |
| 7 | کلستریدیوم پرفرنژنس | عامل فساد بیهوازی و بیماری |
آزمونهای ارگانولپتیکی (حسی)
| ردیف | پارامتر | هدف آزمون |
|---|---|---|
| 1 | ظاهر فیزیکی | بررسی یکنواختی، رنگ، بستهبندی |
| 2 | طعم و مزه | کنترل کیفیت حسی برای پذیرش مصرفکننده |
| 3 | بو و عطر | تشخیص فساد یا افزودنیهای غیرمجاز |
| 4 | بافت (Texture) | تعیین قوام مناسب و کیفیت محصول |
بررسی افزودنیها و رنگها
| ردیف | پارامتر | هدف آزمون |
|---|---|---|
| 1 | بررسی رنگهای مصنوعی مجاز | اطمینان از استفاده رنگهای تأیید شده |
| 2 | بررسی وجود آنتیاکسیدانها | کنترل پایداری و جلوگیری از فساد |
| 3 | میزان نگهدارندهها | نظارت بر حد مجاز مواد نگهدارنده |
اهمیت آزمون بافتشناسی در سوسیس و کالباس (بر اساس استاندارد 6303)
1
این آزمون مشخص میکند که آیا بافتهای مجاز مانند ماهیچه (عضله اسکلتی) استفاده شدهاند یا بافتهای غیرمجاز نظیر:
استخوان خرد شده
غضروف
پوست
بافت همبند بیش از حد ، غدد
اندامهای داخلی (مثل ریه ،روده ، سنگدان، رحم ، پستان و.... )
2
برخی تولیدکنندگان ممکن است برای کاهش هزینه، از بافتهای ارزانتر و کمارزشتر استفاده کنند. این آزمون تقلب در ترکیبات را شناسایی میکند.
3
وجود بافتهای نامناسب نشاندهنده کیفیت پایین مواد اولیه است که مستقیماً بر سلامت، طعم، بافت و ارزش تغذیهای محصول اثر میگذارد.
4
طبق استاندارد 6303، استفاده از برخی بافتها در سوسیس و کالباس ممنوع یا محدود است. بافتشناسی به عنوان یک آزمون قانونی برای اطمینان از انطباق با استاندارد به کار میرود.
این آزمون به مدیر کنترل کیفیت کارخانه کمک میکند تا از ترکیب صحیح فرمولاسیون، پیش از عرضه محصول به بازار، مطمئن شود.
این آزمون به مدیر کنترل کیفیت کارخانه کمک میکند تا از ترکیب صحیح فرمولاسیون، پیش از عرضه محصول به بازار، مطمئن شود.
5
سازمان غذا و دارو، دامپزشکی و سازمان ملی استاندارد از این آزمون برای بررسی رعایت ضوابط در سطح بازار استفاده میکنند
روش انجام آزمون بافتشناسی طبق استاندارد 6303:
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5

