طبق تعریف سازمان خوار و بار جهانی (FAO) اصطلاح آهکی بودن معمولا به خاکی تعلق می گیرد که حاوی بیشتر از 15 درصد کرینات کلسیم باشد.
آهک در خاک به فرمهای مختلفی از جمله پودری، دانهای و یا پوستهای وجود دارد. خاکهای با مقدار بالای آهک، متعلق به خاکهای رده کلسی سولز و زیر گروه کلسیک، سایر رده های خاک هستند. پراکندگی خاکهای آهکی به طور گستردهای در مناطق خشک و نیمه خشک میباشد.
تخمین زده شده است که این خاکها بیش از یک سوم خاکهای کل دنیا را تشکیل میدهند. پی اچ خاکهای آهکی معمولاً در دامنه 7 تا 5/8 قرار میگیرد. در شرایطی که این خاکها حاوی سدیم کربنات باشند پی اچ آنها از 9 بالاتر میرود. این نوع خاکها در مناطق با اقلیم خشک و نیمهخشک وجود دارند. خاکهای آهکی در شرایطی که مواد غذایی و آب کافی فراهم باشد دارای تولیدپذیری بالقوه بالایی هستند. وجود آهک در خاک سبب بهبود دانه بندی خاک و شرایط فیزیکی خاک میشود. با این حال در یک سری از خاکهای آهکی ورقههای آهکی غیر قابل نفوذ وجود دارد و برای کشت و کار در این خاکها باید این لایههای سخت شکسته شوند و این فرآیند با راه اندازی یک سیستم زهکشی مناسب باید همراه باشد. خاکهای آهکی معمولا حاوی مقادیر پایین نیتروژن و ماده آلی هستند. کاربرد کودهای نیتروژنه آمونیومی نباید در سطح خاک آهکی صورت گیرد زیرا به راحتی نیتروژن از طریق فرآیند تصعید هدر میرود. همچنین علاوه بر نیتروژن در خاکهای آهکی کمبود و حتی فقدان فسفر هم مشاهده می شود. کاربرد میزان فسفر در این خاکها بستگی به میزان کمبود در خاک، میزان نیاز گیاه و فرم فسفر دارد. کاربرد بیش از حد فسفر در خاک موجب کمبود آهن یا روی میشود. به منظور کارایی بیشتر، بهتر است فرم محلول در آب فسفر استفاده شود.
کوددهی
کاربرد نواری کود فسفر به پخش سطحی آن ترجیح داده میشود. از آنجایی که فسفر در گیاه غالباً در مراحل جوانتر رشد گیاه مورد نیاز است پیشنهاد میشود که کاربرد کود در زمان بذر دهی باشد.هنگام کاربرد کود فسفری در خاکهای آهکی عمل تثبیت انجام میشود و فسفر از دسترس خارج میشود. تثبیت فسفر شامل جدب سطحی فسفر بر روی صفحات رسی و آهکی و رسوب کانیهای فسفات کلسیم میباشد. اگرچه مقدار کل آهک موجود در خاک برای پیش بینی واکنشهای فسفر مهم است، اندازه ذرات آهک و سطح ویژه آنها معرف بهتری برای رفتار فسفر در خاک است. خاکهای آهکی معمولاً از کمبود عناصر ریز مغذی به ویژه روی و آهن رنج میبرند. با استفاده از تعیین میزان آهک و پی اچ خاک میتوان به آهکی بودن خاک پی برد. مدیریت و کوددهی خاکهای آهکی استراتژیهای ویژه ای را میطلبد زیرا رفتار عناصر غذایی به ویژه فسفر، آهن، روی و مس در این خاکها با خاکهای غیر آهکی متفاوت است.
Taalab, A.S., Ageeb, G.W., Siam, H.S. and Mahmoud, S.A., 2019. Some Characteristics of Calcareous soils. A review AS Taalab1, GW Ageeb2, Hanan S. Siam1 and Safaa A. Mahmoud1. Middle East J, 8(1), pp.96-105.
